Runners World hield een enquête onder de eigen lezers om ervaringen van geweld en intimidatie jegens hardlopers in kaart te brengen. De resultaten zijn te triest voor woorden. 26% van de hardlopers vermijden routes die ze eerder wel liepen. 17% werd achtervolgd en 4 % vastgepakt.

Lees hier het onderzoeksverslag Hoe Veilig voelen wij ons, door Helen Johnson via Blendle.
hieronder de belangrijkste punten:

De enquete is zowel naar mannen als vrouwen gestuurd. Een kwart van de respondenten was man. De percentages zijn van het totaal: het is niet per man/vrouw apart uitgerekend door Runners World. Hoewel de cijfers al shokkerend genoeg zijn, zijn ze voor vrouwen dus nog hoger. Terwijl naar algemene veiligheid en intimidatie werd gevraagd, bleken de antwoorden vooral te gaan over sexuele intimidatie van mannen jegens vrouwen. De niet sexuele intimidatie uit de enquete komt vooral van honden: 6% van de hardlopers geeft aan te zijn aangevallen, achtervolgd of gebeten door een hond. Verder werd er een situatie genoemd waarbij automobilisten de hardlopers afsneden.

Fysieke bedreiging
22% van de hardlopers heeft een ”fysiek bedreigende incident” meegemaakt.
78% niet. Als bedreigend incidenten die men meemaakte noemt men: (percentages van het totaal)

• 17% achtervolging
• 5% sexuele voorstellen
• 4% vastgepakt, betast.
• 2% getuige van masturbatie,
• 1% potloodventer

Verbale bedreiging
Een kwart van de respondenten heeft te maken met verbale intimidatie, waaronder 7% vaak.

• 22% van de hardlopers wordt soms of vaak toegeschreeuwd, beledigd of anderszins ongewenst aangesproken
• 25% wordt soms of vaak ongewenst seksueel aangesproken, nagefloten, commentaar op het lichaam of sexuele toepspelingen.

Onderzoekster Helen Johnson merkt op dat de aard van de opmerkingen die mannen op straat de hardlopende vrouwen toeroepen, steeds grover wordt. Dus niet meer ”ga je mee schatje” maar: ”ik scheur je uit elkaar” of ”ik pak je”.

Aanpassing:

• 26% van de geënquêteerden vermijdt nu een route omwille van de veiligheid, die vroeger nog wel werd gevolgd. 22% heeft de route aangepast.
• 55% rent na het donker nog wel maar alleen op specifieke veilige verlichte plekken

48% loopt met een mobiele telefoon op zak,
35% informeert de thuisblijvers over de route en de duur van de training,
8% loopt alleen wanneer het licht is
16% loopt omwille van de risico’s graag samen met een ander of een groep
4% neemt een voorwerp ter zelfverdediging mee zoals een fluitje of pepperspray.

Een lezer van Runnersworld vertelde dat er grote regionale verschillen zijn: ‘

‘Ik woon in Burgh-Haamstede en ervaar alleen maar veiligheid. Loop ik een rondje bij mijn werk in Rotterdam, dan is het een heel ander verhaal. In mijn dorp loop ik in het donker alleen in het bos, in Rotterdam kan dat niet”.

Andersom krijgen de hardlopers ook positief commentaar. Een oudere vrouw vertelt dat passanten leuke grapjes maken als ”duw je die boom niet om” als ze stretcht tegen de boom. Hardlopen leidt voor sommigen juist met aangename contacten in de buurt. Dit geldt niet voor iedereen:

Een runnerscoach die vaak met verschillende mensen gaat hardlopen merkt op dat vooral een meisje met lange benen tijdens elke hardlooples sexuele opmerkingen over haar lichaam te verduren krijgt, ook met de coach erbij. Ook een dikke vrouw stelt dat ze meer te maken krijgt met beledigende opmerkingen tijdens het hardlopen, dan haar vriendinnen.

De daders zijn mannen, alleen of in een groep. Soms zitten ze gezellig op een bankje in het park en vinden ze het leuk voorbij rennende vrouwen te beledigen. Er zijn ook mannen die hun beledigingen vanuit een auto schreeuwen, ze de weg afsnijden. Of ze met de fiets te achtervolgen of te bespuwen vanaf hun fiets.

Het intimideren van alleen lopende vrouwen lijkt een gezamenlijke mannelijke hobby te zijn die soms al vroeg aangeleerd wordt.
2% van de respondenten wordt lastiggevallen door een groep jongeren.

Onderzoekster Helen Johnson noemt in haar onderzoeksverslag het onbegrip van mannen:

“Het feit dat vrouwen een ”goedbedoelde’ opmerking als een stuk minder prettig ervaren kan komen doordat ze nooit zeker kunnen weten of er een bedreiging schuilgaat in het seksueel getinte ‘compliment’. Daarbij zouden ze het de roepende mannen weleens extra kwalijk kunnen nemen dat deze zich niet verplaatsen in het risico op sexueel geweld dat zij daadwerkelijk lopen”.

Als een man door een onbekende man op straat beledigd of toegeschreeuwd wordt kan hij iets terug doen: hij kan in het voorbijgaan de man een duw geven, hij kan terugschreeuwen etc. Een vrouw is in een gevecht allereerst meestal sowieso geen partij voor een man, fysiek contact met de dader kan leiden tot sexueel geweld (ze kan niet naar hem toelopen om hem een duw te geven dan loopt ze juist meer gevaar). En als ze iets terugschreeuwt neemt de agressie juist toe: dan komt de belager achter haar aan.

Respondent Daniele uit Utrecht stelt:

”ik heb het idee dat mannen vinden dat ze het recht hebben rare opmerkingen te maken en je lastig te vallen als je in het donker hardloopt, omdat dat ongebruikelijk is. Je bent dan eigenlijk op ”mannelijk terrein”, want we leren vrouwen dat het ’s avonds niet verstandig is om alleen over straat te gaan. Als je dat dan toch doet, dan zal je er wel om vragen”.

Respondent Lisa zegt hierover:

“ juist daarom ga ik wel in het donker alleen hardlopen en ik zeg altijd tegen vrouwen dat ook te doen. De straat is niet opeens van mannen als het donker is. Als we allemaal wel gewoon in het donker gaan hardlopen, verschuift die dynamiek misschien”.

Hoogleraar genderstudies Michael Kimmer geeft een advies aan mannelijke getuigen van intimidatie jegens vrouwen:

“Spreek als man je afkeuring uit wanneer je een andere man zich ziet misdragen. Want als je niets zegt, ook al keur je dat gedrag af, nemen andere mannen aan dat je het steunt”.

(en ook de vrouw zal dat denken waardoor je stilzwijgende aanwezigheid de intimidatie versterkt).

Maar niet alleen mannen, maar alle omstanders zouden de daders moeten aanspreken zegt een respondent:

‘Ik ben een keer in de zomer, terwijl alle terrassen in het park vol zaten, heel naar gevolgd door een vervelende gast op een fiets. Toen ik na de tiende opmerking uiteindelijk mijn middelvinger opstak, kwam hij naast me rijden en bespuugde me. Niemand greep in. Een drukke en volle stad waarin niemand helpt. Dan voel je je erg alleen.’

En dan de volgende opmerking van een vrouw zelf, die het sexisme al helemaal geinternaliseerd heeft:

‘Ik verbaas mij soms op de Veluwe dat dames daar alleen lopen, op plekken waar het enorm rustig is. Ik weet: het moet kunnen, maar toch.’

Andere vrouwen zoals vriendinnen en familie zijn niet altijd solidair. De angst na een incident wordt niet minder als de sportster alsmaar te horen krijgen dat ze ”het gevaar niet moet opzoeken”. De moed om na een incident toch weer te gaan hardlopen wordt niet altijd begrepen door mensen die zelf niet hardlopen. Ze vinden het ”nodeloos” risico nemen. Ook hier een groot verschil met hardlopende mannen: men zegt niet tegen een man dat hij het gevaar zelf heeft opgezocht, als hij alleen maar is gaan hardlopen.

Greetje uit Gieten zegt hierover:

‘Ik vind het van de zotte dat vrouwen vaak afgeraden wordt “het gevaar op te zoeken”, alsof ze dat doen als ze alleen gaan hardlopen in het donker. Laat anderen liever hun poten en opmerkingen bij zich houden!’

NIEUWE WET STRAATINTIMIDATIE NA DE ZOMER DOOR DE KAMER? Na een lobby van stichting stop straatintimidatie, diende op 15 februari 2017 Ahmet Marcoush een wetsvoorstel in, in de Tweede Kamer, de Straatintimidatie Wet. U kunt online de petitie nog tekenen. Er zal over gestemd worden zodra we een regering hebben. Het is dezelfde wet die ook homo's die hand in hand lopen of transsexuelen beschermt. Het vastleggen in een Wet is noodzakelijk omdat daders om dit moment niet beboet kunnen worden, het uitschelden van vrouwen wordt gezien als 'vrije meningsuiting' en ook het bespuwen of betasten is een misdrijf dat strafrechtelijk 'te klein' is en vaak geseponeerd wordt.  Het intimiderende gedrag zou dan ook net als wildplassen direct door de politie beboet worden. Ernstiger feiten kunnen nog steeds via het strafrecht  worden gevoerd. Ook de juridische positie van de omstanders verandert door de wet: als duidelijk is wat strafbaar is, kan men beter ingrijpen.

Nawoord addhoc: Een mail van Addhoc naar Runners World om de data uit te mogen zoeken om zo de cijfers voor mannen en vrouwen apart te berekenen bleef vooralsnog onbeantwoord. De enquete was een onderdeel van een breder onderzoek: ook lezers van het blad in andere landen kregen de enquete toegestuurd. Het is ook wachten op die cijfers.

– vooral hardlopen in bebouwde kom werd genoemd. Het gaat niet over de ervaringen van trailrunners. Het blad Runners World richt zich niet op deze doelgroep. In de enquete noemt men vaste korte routes in of vlak bij de bebouwde kom. Hoe zullen de cijfers zijn voor vrouwen die alleen door bossen hardlopen of door natuurgebieden gaan? Steeds maar hetzelfde rondje park is voor sommige mensen nu eenmaal te weinig uitdaging (bv adhd vrouwen).