Boekbespreking Fleur van Groningen ”Leven zonder filter”
Het derde boek van de Vlaamse journalist, cartoonist, columnist Fleur van Groningen “Leven zonder Filter” is een bestseller. Volgens Humo zijn er in korte tijd in Vlaanderen meer dan honderdduizend van verkocht, nu is Nederland aan de beurt. Binnen een maand tijd was het boek toe aan haar zesde druk: het is een regelrechte hit die door de media is opgepikt en overal lovend is besproken. Ze trekt door Belgie met lezingen en signeersessies: zie haar agenda op Facebook.
Omdat ik ook leef zonder filter sprintte ik direct naar de boekhandel en las het in een paar teugen uit. Maar het is niet eenvoudig hiervan een boekbespreking te geven. Het is zo anders dan alle andere boeken over hoogsensitiviteit die ik las tot nu toe.
HSP begint altijd bij Elain Aron: de uitvinder van het begrip Hoog Sensitieve Persoon (HSP). Arons boek was ook voor Fleur van Groningen aanleiding haar gevoeligheid te onderzoeken. Maar het begrip hoogsensitiviteit is een tijd gekaapt geweest door ”zweefteven”. Als je het woord Googled of op YouTube opzoekt krijg je van alles over kristal- en indigo kinderen en nu is op Youtube het woord ”empath” in zwang. Ook leuk. Niet iets voor Fleur.
Godzijdank is dit ook geen self help boek met punten die je kunt afvinken of je een echte HSP-er bent of niet, en belerende lijstjes met tips hoe je daarmee om moet gaan. (Alhoewel: 2 lijstjes kon ze toch niet laten).
Van Groningen bewandelt een andere weg. Het is een soort dagboek: autobiografisch en in de ik-vorm beschrijft ze haar bewogen leven. Over Fleurs afwezige (en volgens mij ook autistische) vader en haar depressieve moeder die ze niet durfde lastig vallen met haar eigen sores omdat die al suïcidaal was en dat er niet bij kon hebben. Moeder nam haar dochter mee naar een soort Bagwan achtige sekte. Het kleine blonde meisje was dus een ideale speelbal voor grensoverschrijders: En inderdaad werd ze herhaaldelijk misbruikt en zwaar gepest op school. Ook op volwassen leeftijd kreeg ze vier jaar lang een relatie met een narcist die haar neerhaalde.
Het is duidelijk: dit boek gaat over het vinden van je eigen identiteit, en grenzen. En voor een hoogsensitive persoon liggen die grenzen ergens anders. Het hardop mogen spreken over de eigen beleveniswereld zonder weggehoond te worden, is een strijd. Aanvankelijk past Fleur zich aan haar omgeving aan (als kameleon zijnde is dit een val waar ze vaak intrapt en dat ze moet bekopen met periodes van zware vermoeidheid). Haar grote inleving in de ander ten koste van zichzelf is zowel in werk als privé zowel haar kracht als haar ondergang. Nu overlapt privé en werk nogal als ze een relatie begint met haar narcistische baas: een belangrijke man aan de top van een groot media bedrijf. (Het moet waarschijnlijk in Vlaanderen wel duidelijk zijn om wie het gaat).
Fleur van Groningen is bovenal een schrijfster. Er staan gewoon mooie zinnen in.
Naast Hoogsensitief is ze ook nog hoogbegaafd, iets waar ook een hoofdstuk over gaat.
Van Groningen ontleedt haarfijn de gedachten en beweegredenen van anderen, maar schuwt hierbij haar eigen interpretatie niet. Gaandeweg een boek werd ik steeds meer fan van haar meerlagige analyses. Ze ontkoppelt haar eigen identiteit van het personage dat een ander in haar zag.
“Een gebeurtenis is pas traumatisch als je er onbewust of bewust een zelfontkennende gedachte aan koppelt”
“Ik zet de bril van de onzekerheid af en probeer te zien hoe mensen zich gedragen en met welke mogelijke reden. Zonder dit alles op mezelf te betrekken. Het zorgt ervoor dat ik een realistischer beeld krijg van de mensen om me heen en het scheelt heel wat prikkels in (…) sociale contacten als (..) angst en zelfkritiek.”
Het paradoxale is dat ”niet alles op jezelf betrekken” moeilijk is met een jeugd waarbij niemand via haar perspectief wilde of kon zien en ze alleen bestaansrecht had als sidekick of punchbal van een ander.
Van Groningen schrijft op het eerste gezicht Viva achtig. Maar het is toch echt wel next level. Ze laat een groot observatievermogen zien met meerdere lagen en perspectieven. Deze blonde jonge vrouw verslaat voor mij met gemak ”de grote drie” of gevierde columnisten als Van Kooten, Martin Bril, etc. Ze tekende onlangs een contract met uitgever Lebowski voor haar nieuwe boek ”dictatuur van de schoonheid”.
Combineer dit dan met haar totale eerlijkheid en openheid van privé aangelegenheden. Zo schrijft ze doodleuk een column over hoe het is om een miskraam te krijgen. haar Blog
Een ander talent is het leggen van verbanden; in dit boek naar filosofische hoogten opgevoerd:
Want wat is het verschil tussen ego en ziel?
- Wat is het verband tussen hooggevoeligheid en het vallen op een narcistische man?
- Wanneer is het goed uit je comfort zone te komen en wanneer is daaruit gaan juist een vlucht of een ongezonde grensoverschrijding?
- Wanneer is iets zelfkritiek waarbij je leert van fouten, en wanneer ontaardt dit in een de zelfsaboterende innerlijke criticus?
- Wanneer is het goed op wilskracht door te pakken, en wanneer is het beter op intuïtie te varen?
“Wie op wilskracht leeft kan zijn intuïtie niet volgen”
Van Groningen houdt wel van een feestje en kan een vrijdagmiddagborrel wel waarderen maar laveert tegelijkertijd haar gevoelige systeem tussen glutenallergie en hypoglykemie in de roddelende kantoortuin waar al haar zintuigen in overdrive gaan. Maar heb geen medelijden met het overgevoelige muisje want ze duikt zo ook het bed in met deze of gene of boekt een leuk buitenlands reisje. Het ene moment durft ze nauwelijks een woord in gezelschap te zeggen, maar dan stuurt ze tijdens een brainstormsessie de hele toekomstvisie van het bedrijf aan met haar ideeën. Hier en daar een tv optreden, dan weer een huisje in het bos afhuren voor het schrijven van een boek.
Ze doet de dingen niet half. Ze duikt overal net even te diep in: met alle gevolgen van dien.
Nadat van Groningen zelf achter het stuur is gaat zitten van haar leven, is het niet bepaald zo dat haar problemen verminderen.
Haar buitengewone ervaringen dienen als levend illustratiemateriaal om haar intellect op aan te scherpen.
Ik krijg het idee dat voor Fleur het leven een soort speeltuin is, maar dan met wat gevaarlijker speelgoed. Aangezien ze zich als kind al gebrand heeft, kan ze nu spelen met vuur.
Van Groningen als cartoonist:
